سولفات آمونیوم  گرانوله ؛ کود کشاورزی پر مصرف :

مقدمه : درابتدا جهت معرفی و شناخت علمی و آکادمیک کود سولفات آمونیوم گرانوله ، به تعریف واژه ی کود پرداخته می شود.کود به ماده معدنی، آلی یا بیولوژیک که باخواص عناصر غذایی خود باعث بالا بردن حاصل خیزی خاک یا با تیمار گیاهی باعث افزایش عملکرد کیفی و کمی محصول شود، گفته می شود؛ که در این راستا کود ها  به سه دسته تقسیم شده اند:

۱)شیمیایی
۲)آلی یا ارگانیک
۳) بیولوژیک یا زیستی

کود سولفات آمونیوم گرانوله در دسته کود های  شیمیایی قرار دارد ، برخی کود های شیمیایی حاوی عناصر پر مصرف گیاه یا ماکرو المنت ها هستند و برخی دیگر، حاوی عناصر عناصر کم مصرف بوده که به آنها میکرو المنت ها گفته می شود.

عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت ،فسفر ،پتاس ،کلسیم و منیزیم هستند.
عناصر کم مصرف (میکرو) شامل: آهن ، روی، منگنز، مس و بر می باشند.

ازت پرمصرف ترین عنصر در میان ماکروالمنت های (عناصر ماکرو و پرمصرف) گیاهی است. بواسطه ۲۱درصد ازت موجود در کود آمونیوم سولفات گرانوله ،آن هم به شکل یون آمونیوم میتوان ازت مورد نیاز گیاهان و کشت های زراعی و باغی را تأمین کرد و کمبود و فقر این ماده غذایی را جبران نمود. همچنین وجود ۲۴درصد سولفور آن هم به شکل سولفات باعث  تنظیم pH  خاک ، کاهش قلیائیت خاک و تسهیل جذب سـایر ریز مغذی های موجود در خاک مثل روی، آهن، منگنز و مس می شود . گوگرد برای انواع محصولات شامل کلزا، یونجه، ذرت، سیب زمینی، برنج، سبزیجات و گندم مفید است . علاوه بر آن، درختانی مانند  پسته، مـرکبات و انگور که نسبت به اوره حساس هستند و در اثر وجود آن برگ هایشان زرد می شـود ، با مصرف سـولفات آمونیوم بهبود می یابند.همچنین گوگرد ، زردی برگ های جوان را که به دلیل کمبود گوگرد است، را نیز برطرف ساخته و رشد علف های هرز را کاهش می دهد.این دو جز اصلی کود سولفات آمونیوم،سبب شده تا این کود اسیدزا، بهترین کود برای شرایط خاک های  ایران که عمدتاً از نوع قلیایی و آهکی هستند، شناخته شود.

سولفات آمونیوم | Ammonium sulfate یک نمک معدنی با مصارف فراوان در بخش های کشاورزی و صنعتی است. مهمترین کاربرد سولفات آمونیوم استفاده به عنوان کود ازت کشاورزی است. کود سولفات آمونیوم شامل ۲۱% ازت به شکل یون آمونیوم و ۲۴% سولفور به شکل سولفات است. از جمله کاربردهای این کود ازته در بخش کشاورزی استفاده برای اصلاح و کاهش pH خاک های قلیایی و همچنین تأمین ازت و گوگرد مورد نیاز برای رشد و نمو گیاهان و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی اشاره نمود

  ویژگی های کود سولفات آمونیوم

ایمن بودن در حمل ونقل و نگهداری نسبت به آمونیوم نیترات، خاصیت اصلاح کنندگی pH خاک های قلیایی، نمکی و آهکی، افزایش مقاومت گیاه به کم آبی ،جایگزین مناسب برای کود اوره بعنوان یک کود ازت دار ، افزایش اثرگذاری و جذب فسفات در صورت استفاده ی همزمان با کودهای فسفاته ،صرف حداقل انرژی توسط گیاه جهت جذب سریع و مصرف ازت آمونیومی در متابولیسم گیاهی،جلوگیری از زردی و ریزش برگ ها ،افزایش رشد در برگ ها و رشد تاج در درختان، افزایش کیفیت محصولات،بازده و ثمردهی از ویژگی های اصلی کود سولفات آمونیوم به شمار می رود که موجب برتری  آن نسبت به سایر کودهای ازته شده است.

کود سولفات آمونیوم به شکل های گرانوله (حب های تقریباً گرد) و  کریستالی و پودری وجود دارد . کود سولفات آمونیوم گرانوله سولفامون به دلیل دانه بندی مناسب قابلیت استفاده ی همزمان با کود های جامد دیگر را نیز دارد. شکل گرانوله ی آن را می توان به سهولت به صورت پاششی، مستقیم روی خاک، محلول در آب و یا مخلوط با چند کود دیگر مانند اوره، بکاربرد ، در حالی که شکل کریستاله سولفات آمونیوم فقط به صورت محلول در آب و یا چالکود استفاده می شود.

با توجه با هزینه کود آمونیوم  سولفیت گرانوله در مقایسه با کود اوره که میزان بیشتری از ازت را در ترکیب خود داراست،تحقیقات نشان می دهد که ترکیب هم زمان کود سولفات آمونیوم گرانوله با اوره ،علاوه بر صرفه جویی در هزینه ،منجر به افزایش راندمان جذب بهتر و کامل تر ازت از اختلاط این دو نوع کود می شود.

مخلوط اوره و سولفات آمونیوم می تواند درجهت کاهش میزان مصرف اوره بسیار موثر عمل نماید.

به طور کلی می توان گفت که ؛ راه حل مناسب برای کوددهی اقتصادی و موثرتر نیتروژنه خاک، ترکیب کردن سولفات آمونیوم با اوره به یک نسبت مشخص بوده و علاوه بر این می توان با مصرف کمتر سولفات آمونیوم از نظر اقتصادی بهتر عمل کرد.

برخی موارد مصرف سولفات آمونیوم:
- تولید کود کامل NPK  سولفات پتاسیم، فسفات آمونیوم
- در صنعت دباغی ،در مرحله ی آهک گیری از سولفات آمونیوم استفاده می شود.
- سولفات آمونیوم در ترکیب پودر آتش نشانی نیز بکار می رود.
- سولفات آمونیوم در صنعت تصفیه آب ، به عنوان یکی از مواد شیمیائی مصرفی مورد استفاده قرار می گیرد .
- سولفات آمونیوم جهت افزودنی به مواد غذایی از جمله آرد و نان ایمن بوده و جهت تنظیم اسیدیته مواد غذایی به کار می رود.
- در صنعت دارو سازی جهت خالص سازی پروتئین ها
- در صنعت رنگرزی به عنوان ماده کمکی رنگ های اسیدی
- در صنعت آبکاری به عنوان افزودنی در حمام آبکاری
- صنعت نساجی برای تولید مواد نسوز

میزان مصرف کود سولفات آمونیوم

برای استفاده از هر نوع کود کشاورزی در راستای اصلاح و تقویت خاک زمین های زارعی و باغات بر اساس نتیجه آزمون خاک، صرفاٌ با نظر کارشناسان مجرب و مهندسین سازمان جهاد و کشاورزی منطقه انجام شود و موارد مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و تاثیر کود نیز لحاظ گردد، از این رو شناخت کافی انواع کود قبل از انتخاب و مصرف ضرورت پیدا می کند.
اما به طور معمول ، مصرف کود آمونیوم سولفات ؛ در مزارع 4۰۰ الی 5۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت بوده و در باغ ها به ازای هر درخت یک کیلوگرم در اول بهار بکار می رود و در گلخانه ها به ازای هر بوته گیاه ۱۵ گرم و در باغچه به ازای هر مترمربع ۲۵ گرم کود سولفات آمونیوم گرانوله مورد مصرف قرار می گیرد.